Η ΛΙΜΝΗ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Β3.1 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ

"Η λίμνη της Καστοριάς είναι μια φυσική λίμνη από τις ομορφότερες της χώρας μας -ένα θαυμάσιο κύπελλο ακύμαντων νερών, στεφανωμένο ολόγυρα από γραφικά βουνά γεμάτα δροσερά χωριουδάκια τεχνουργημένο εξακόσια μέτρα απάνω από τη θάλασσα" όπως λέει ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος. Η πόλη της Καστοριάς είναι χτισμένη στο στενότερο μέρος της χερσονήσου που σαν γλώσσα μπαίνει βαθιά μέσα στο κύπελλο και καταλήγει σ' ένα λόφο απ' όπου η θέα είναι μαγευτική. Λίμνη και πόλη συνθέτουν ένα τοπίο σπάνιας φυσικής ομορφιάς, έτσι που όσοι επισκέπτονται αυτόν τον τόπο να θέλουν να ξαναγυρίσουν.

Η λίμνη της Καστοριάς σχηματίστηκε πριν από 10.000.000 χρόνια. Είναι καρστικής προέλευσης, δηλαδή η δημιουργία της οφείλεται στη διάρρηξη αλλά και στην υπόγεια διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων από το νερό, με αποτέλεσμα το σχηματισμό υπόγειων εγκοίλων. Αποτελεί κατάλοιπο παλιάς εκτεταμένης λίμνης με έκταση 164 τ.χμ. και μέγιστο βάθος μεγαλύτερο από 50 μέτρα. Σήμερα κατατάσσεται στις μικρές λίμνες με έκταση 28 τ.χμ. περίπου και μέγιστο βάθος 9,5 μέτρα. (Διαφ.14) Τα τελευταία 50 χρόνια παρατηρείται ταχύτερη μείωση της έκτασης της επιφάνειας και του βάθους της λίμνης εξαιτίας της αυξημένης μεταφοράς φερτών υλικών από τη λεκάνη απορροής στις όχθες και στο εσωτερικό της. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται τόσο στις ιδιαίτερες γεωμορφολογικές συνθήκες που επικρατούν στη λεκάνη απορροής της λίμνης όπως μεγάλες κλίσεις, παρουσία διαβρώσιμων πετρωμάτων, μεγάλο ύψος βροχοπτώσεων, ανεπαρκής φυτοκάλυψη αλλά περισσότερο στις έντονες ανθρωπογε-νείς δραστηριότητες των τελευταίων χρόνων, όπως είναι διάφορα αντιπλημμυρικά έργα, έργα εγκιβώτισης των πεδινών ροών των ρεμάτων, έργα οδοποιίας, απόρριψη μπαζών και άλλων απορριμμάτων στις κοίτες. Οι γεωγραφικές της συντεταγμένες στο κέντρο της είναι, γεωγραφικό πλάτος 40ο 31΄Β και γεωγραφικό μήκος 21ο 18΄Α. Το ανάπτυγμα των ακτών της είναι περίπου 31χμ. και ο όγκος των νερών της 100.000.000 m3.

Η λεκάνη απορροής της λίμνης έχει έκταση 253 τ.χμ. και οριοθετείται βόρεια από το όρος Βέρνο με ψηλότερη κορυφή το Βίτσι που είναι και το ψηλότερο σημείο της λε-κάνης απορροής και από τις άλλες πλευρές από χαμηλότερα υψώματα. Η ορεινή λε-κάνη απορροής έχει μικρή δασοκάλυψη όπου κυριαρχούν διάφορα πλατύφυλλα είδη. Υπάρχουν επίσης εκτάσεις από αναδασώσεις με κωνοφόρα είδη, ενώ σημαντική έ-κταση του ορεινού χώρου καλύπτεται από υποβαθμισμένους θαμνώνες και γεωργικές καλλιέργειες. Οι πεδινές εκτάσεις κι ένα σημαντικό τμήμα από τις λοφώδεις εκτάσεις με ήπια διαμόρφωση καλύπτεται από γεωργικές καλλιέργειες. (Διαφ. 15)

Η λίμνη τροφοδοτείται από πολλές υπολίμνιες πηγές που στο παρελθόν ήταν περισσότερες. Οι πηγές αυτές γίνονται αντιληπτές το χειμώνα που η λίμνη παγώνει, επειδή το στρώμα του πάγου που βρίσκεται στην επιφάνεια της λίμνης ακριβώς πάνω από την πηγή είναι λεπτότερο.

Η μεγαλύτερη τροφοδοσία της λίμνης γίνεται από τις βροχές και τα χιόνια που είτε πέφτουν απευθείας στην επιφάνειά της είτε καταλήγουν σε αυτή με την επιφανειακή απορροή. Τα περισσότερα ρέματα που καταλήγουν στη λίμνη βρίσκονται στο βόρειο και στο ανατολικό τμήμα της με μεγαλύτερο τον Ξηροπόταμο. Αυτός εκβάλλει στο ανατολικό τμήμα, όπου το δέλτα που σχηματίστηκε από τις προσχώσεις έχει εισχω-ρήσει στη λίμνη μειώνοντας έτσι σημαντικά την απόσταση ανάμεσα στις δυο απέναντι όχθες.
Η λίμνη της Καστοριάς είναι ανοικτού τύπου αφού μπορεί και εκφορτίζεται. Με ένα φυσικό κανάλι (ρέμα Γκιόλε), που υπάρχει στο νότιο τμήμα της, η περίσσεια των νερών εκρέει στον ποταμό Αλιάκμονα. Στο στόμιο του καναλιού υπάρχει τεχνητό φράγμα με κινητές θυρίδες που τελευταία εκσυγχρόνισε ο Δήμος Καστοριάς.Σε κάθε εποχή η λίμνη διατηρεί τη δική της μοναδική ομορφιά ενισχύοντας σημαντικά τη γραφικότητα της Καστοριάς. Στις βαρυχειμωνιές τα νερά της λίμνης παγώνουν και το πάχος του πάγου ξεπερνά ορισμένες φορές τα 30 εκατοστά.

Τέτοιες μέρες τα κύματα παγώνουν πάνω στις προκυμαίες ή στα κλαδιά των δέντρων δημιουργώντας σχήματα και μορφές ξεχωριστής ομορφιάς. Στα παλιότερα χρόνια οι Καστοριανοί κινούνταν πάνω στον πάγο με ένα είδος έλκηθρων ιδιότυπης τοπικής κατασκευής που τα ονόμαζαν σάνιες. Αν μετά το πάγωμα της λίμνης χιονίσει, όλη η λίμνη φαίνεται σαν μια άδεντρη πεδιάδα. Στην τοπική παράδοση αναφέρεται ότι τον καιρό της Τουρκοκρατίας ο Κατής (ειρηνοδίκης) της Καστοριάς ήρθε με την άμαξά του από το παραλίμνιο χωριό Μαύροβο στην απέναντι βορειοδυτική πλευρά της πόλης διασχίζο-ντας την παγωμένη λίμνη που πέρασε για πεδιάδα. Όταν του αποκαλύφθηκε η αλήθεια, για να ευχαριστήσει τον Αλλάχ , που τον προφύλαξε από πνιγμό, έκτισε στην περιοχή εκείνη ένα τζαμί που ονομάστηκε Χασάν-Κατή , στο οποίο οφείλει η περιοχή το όνομά της.

 


Προηγούμενη σελίδα Επόμενη σελίδα