Το Μέλλον της Ζωής

Οι άνθρωποι είμαστε κοντόφθαλμοι και καταστροφικοί για τα άλλα είδη και για το περιβάλλον μας. Ο Έντουαρντ Ουίλσον ευελπιστεί ότι η επιστήμη και η τεχνολογία θα μας σώσουν.

Πρωτοπόρος των θεωριών της κοινωνιοβιολογίας και της βιοποικιλότητας, ο Ουίλσον ανακάλυψε πρόσφατα μια νέα τάξη εντόμων, την πρώτη που ανακαλύπτεται μετά το 1915. Είναι κάτι τόσο εντυπωσιακό όσο η ανακάλυψη ενός ζωντανού μαμούθ ή μιας τίγρης με χαυλιόδοντες. Μολονότι τα ασπόνδυλα έρχονται στο τέλος των προτεραιοτήτων μας όσον αφορά τη διατήρηση των ειδών, η συμβολή τους στη ζωή του πλανήτη δεν μπορεί να υποτιμηθεί, καθώς αποτελούν άνω του 80% όλων των ζωντανών πλασμάτων στη Γη. "Αν τα ανθρώπινα όντα εξαφανίζονταν αύριο, ο κόσμος θα συνεχιζόταν, αλλά αν τα ασπόνδυλα εξαφανίζονταν, αμφιβάλλω αν το ανθρώπινο είδος θα μπορούσε να αντέξει περισσότερο από λίγους μήνες", λέει ο 70χρονος καθηγητής του Χάρβαρντ.

Ο Ουίλσον είναι μάλλον αισιόδοξος. Παρά τα στοιχεία ότι το κλίμα έχει ήδη αλλάξει και ότι η βιοποικιλότητα απειλείται όσο ποτέ άλλοτε, πιστεύει πως μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα κάνοντας τις σωστές επιλογές. "Αν ξέρεις τι θέλεις να κάνεις, μπορείς να αλλάξεις την πορεία των πραγμάτων", τονίζει. Επιπλέον, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η οργάνωση Conservation International, το εγχείρημα της αποκατάστασης της υγείας του πλανήτη δεν είναι πια και τόσο δαπανηρό: για να προστατευθεί επαρκώς η βιοποικιλότητα χρειάζονται 31 δισεκατομμύρια δολάρια. "Με όσα ξοδεύουμε στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, θα μπορούσαν να σωθούν όλα τα οικοσυστήματα στους τροπικούς", επισημαίνει ο Ουίλσον. Όμως το πρόβλημα είναι πως η καταστροφική συμπεριφορά μας είναι ενστικτώδης, πως "έχουμε την προδιάθεση να κάνουμε τις λάθος επιλογές". Τα ανθρώπινα όντα παίρνουν βραχυπρόθεσμες αποφάσεις και νοιάζονται πρώτα για τη στενή περιοχή τους. Έτσι είναι πολύ δύσκολο ένας Ευρωπαίος ή ένας Βορειοαμερικάνος να ενδιαφερθεί πραγματικά για ένα δάσος στη Γκαμπόν ή το Περού.

Στο τελευταίο βιβλίο του, με τίτλο "Το Μέλλον της Ζωής" (εκδ. Little, Brown), ο Ουίλσον περιγράφει αυτό που αποκαλεί "μποτιλιάρισμα" - την πρωτοφανή αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού, που φέρνει στο νου βακτηρίδια μάλλον παρά πρωτεύοντα θηλαστικά, και την ανεξέλεγκτη κατανάλωση. "Όταν ο Homo sapiens υπερέβη τα έξι δισεκατομμύρια, είχαμε ήδη υπερβεί κατά 100 φορές τη βιομάζα οποιουδήποτε μεγάλου ζώου είχε υπάρξει ποτέ στη Γη", επισημαίνει. Ταυτόχρονα η συντήρηση του δυτικού τρόπου ζωής απομυζά ταχύτατα τους πόρους της Γης. Ευτυχώς, τονίζει ο Ουίλσον, που αφυπνισθήκαμε επιτέλους από την "παλαιολιθική εμμονή μας" ότι ο κόσμος έχει απεριόριστους πόρους. "Μπήκαμε στον αιώνα του περιβάλλοντος", υπογραμμίζει. "Η επιστήμη και η τεχνολογία, σε συνδυασμό με την πρόνοια και το ηθικό θάρρος, θα μας βγάλουν από το μποτιλιάρισμα".

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
του Γιώργου Αγγελόπουλου
29 Απριλίου 2002
Edward O. Wilson: www.ccom.ua.edu/dean/halloffame/ wilson.html