Όταν ο πλανήτης χάνει τα ... αντισώματά του
Διπλασιάστηκε ο αριθμός των μεγάλων φυσικών καταστροφών μέσα σε 20 χρόνια, σύμφωνα με έρευνα του περιβαλλοντικού ινστιτούτου WorldWatch
Οι ερευνητές από το WorldWatch Ιnstitute (το ανεξάρτητο αμερικανικό ινστιτούτο ερευνών σε θέματα περιβάλλοντος) κατέληξαν στο συμπέρασμα πως, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, περισσότεροι άνθρωποι χάνονται και καταστρέφονται από φυσικές καταστροφές (οι οποίες στην πραγματικότητα, λένε οι ειδικοί, είναι... αφύσικες) παρά από πολέμους και επιδημίες!
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, οι φυσικές καταστροφές κόστισαν, σε ολόκληρο τον κόσμο, περισσότερα από 608 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Είκοσι χρόνια πριν (τη δεκαετία του 1970) το αντίστοιχο συνολικό κόστος ήταν το ένα πέμπτο, ενώ στη δεκαετία του 1950 ήταν 15 φορές λιγότερο. Ο αριθμός των φυσικών καταστροφών ήταν επίσης σημαντικά μεγαλύτερος τη δεκαετία που πέρασε: όγδόντα έξι ήταν οι μεγάλης κλίμακας καταστροφές (ως τέτοιες προσμετρώνται εκείνες που είχαν μεγάλο αριθμό θυμάτων και αφάνισαν πόλεις ή οικισμούς και για τις οποίες κρίθηκε απαραίτητη η βοήθεια από τις γύρω χώρες και άλλα κράτη), ενώ τη δεκαετία του '50 ήταν 20 και τη δεκαετία του '70, 47. Από το 1985 έως το 1999, περισσότεροι από 560.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας τέτοιων φυσικών καταστροφών και μόνο το 5% αυτών βρίσκονται σε βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες, γεγονός που αποδεικνύει, σύμφωνα με τους ερευνητές του World Watch Ιnstiture, πως οι φτωχές και οι αναπτυσσόμενες περιοχές του πλανήτη είναι οι περισσότερο ευάλωτες.
«Αν υπολογίσει κανείς και τους ανθρώπους εκείνους που έχασαν τα σπίτια τους, αναγκάστηκαν να μετοικήσουν και να αρχίσουν τη ζωή τους από το μηδέν, ύστερα από καταστροφικούς τυφώνες, πλημμύρες ή πυρκαγιές, ο συνολικός αριθμός των θυμάτων φυσικών καταστροφών παγκοσμίως, ξεπερνάει τα δύο εκατομμύρια», αναφέρει η Janet Αbramovitz, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που συγκέντρωσε τα στοιχεία και συγγραφέας της έρευνας με τίτλο «Unnatural Disasters» που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες από το WorldWatch Ιnstitute.
«Το μέγεθος της καταστροφής που προκαλούν τέτοιου είδους γεγονότα φυσικά και γνωστά εδώ και αιώνες είναι αυτό που μας κάνει να ανησυχούμε περισσότερο. Είναι τελικά αυτό που μας αναγκάζει να χαρακτηρίζουμε τις καταστροφές, «αφύσικες». Γιατί πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές υπήρχαν πάντα, ποτέ όμως δεν άφηναν πίσω τους τόσο μεγάλο αριθμό θυμάτων», σημειώνει η Janet Αbramovitz. «Οι αιτίες είναι γνωστές: αποψιλώνοντας τα δάση, δημιουργώντας τεχνητά φράγματα και παρεμβαίνοντας στα ποτάμια, χτίζοντας πάνω σε υδροβιότοπους, αποσταθεροποιώντας το κλίμα, δεν επιτρέπουμε στον πλανήτη να μας προστατεύσει. Ανατρέπουμε την ισορροπία, απορρυθμίζουμε τα φυσικά συστήματα και μαζί απορρυθμίζονται και οι φυσικές τεχνικές ασφάλειας».
Οι μελλοντικές επιπτώσεις από το φαινόμενο του θερμοκηπίου αναμένεται να είναι ιδιαίτερα καταστροφικές. Η Ελλάδα κινδυνεύει περισσότερο από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η Κεντρική Ευρώπη απειλείται με πλημμύρες, ενώ στην Αφρική αναμένεται να οξυνθεί το πρόβλημα της ξηρασίας.
Η εντυπωσιακή αύξηση του πληθυσμού της γης, η συνεχής επέκταση των αστικών κέντρων, συγκαταλέγονται επίσης ανάμεσα στα αίτια των καταστροφών. Εκτιμάται πως ένας στους τρεις κατοίκους του πλανήτη (συνολικά περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι) ζει σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από τις ακτογραμμές. Δεκατρείς από τις 19 «γιγαντουπόλεις» (τις πόλεις δηλαδή που έχουν πληθυσμό άνω των 10 εκατομμυρίων) βρίσκονται χτισμένες πάνω σε ακτογραμμές. Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις και τις πιο πρόσφατες εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (ΙΡCC), θα είναι οι πρώτες που θα έρθουν αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών: την ξηρασία και την αύξηση της στάθμης της θάλασσας.
Υπ' αυτές τις συνθήκες, αυτό που οφείλουμε να διατηρήσουμε είναι το «φυσικό ισοζύγιο ασφαλείας». Εκεί, τονίζουν οι ερευνητές, πρέπει να επενδύσουμε δυνάμεις και ενέργεια, αντί να σχεδιάζουμε τα μέτρα που θα λάβουμε μετά την καταστροφή. «Οι αμμοθίνες, οι ύφαλοι, οι θαμνώδεις εκτάσεις και οι παράκτιοι υδροβιότοποι λειτουργούν ως «φυσικά φράγματα προστασίας» από τις καταιγίδες. Την ίδια στιγμή, τα δάση, οι πεδιάδες και οι υδροβιότοποι είναι τα φυσικά «σφουγγάρια» που απορροφούν το νερό και μας προστατεύουν από τις πλημμύρες. Αυτά χάνονται και γι' αυτό αυξάνονται οι καταστροφές».
Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
της Λαμπρινής Σταμάτη και
της Εύης Ελευθεριάδου
23 Οκτωβρίου 2001
