ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ - ΣΧΕΤΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

Σούπερ σολομοί στο πιάτο σας!

Γενετικώς μεταλλαγμένα και... «βελτιωμένα» πλάσματα εκτρέφονται σε ειδικά διαμορφωμένες φάρμες, ενώ οι επιστήμονες σε Καναδά και ΗΠΑ δημιουργούν τώρα ψάρια-τέρατα.

Με τα ψαροχώρια να εκτείνονται στις ακτές του και τις καλλιέργειες να παραμένουν η βάση της παραγωγής, το υπέροχο τοπίο της Νήσου του Πρίγκιπα Εδουάρδου φαίνεται απίθανο να φιλοξενεί ένα από τα πιο σύγχρονα πλάσματα στον κόσμο. Κι όμως, στα ανοιχτά του Νιου Μπράνσγουικ και στα ενυδρεία που βρίσκονται εκεί κολυμπούν εκατοντάδες πρωτότυπα ψάρια: γενετικώς μεταλλαγμένοι σολομοί περιμένουν την έγκριση της πώλησής τους στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτού του είδους τα ψάρια μοιάζουν με το σολομό του Ατλαντικού που κατακλύζει τις αγορές του κόσμου, αλλά για την ηλικία τους είναι τεράστια. «Προικισμένα» με ξένα γονίδια που παράγουν αναπτυξιακές ορμόνες, εξελίσσονται σε είδος προς πώληση, φτάνοντας τα 3 κιλά σε 18 μήνες. Αναπτύσσονται δηλαδή δύο φορές γρηγορότερα απ' ό,τι οι γνωστοί σολομοί. Οι ειδικοί της βιομηχανίας βιοτεχνολογίας προβλέπουν ότι αυτά τα ψάρια θα είναι τα πρώτα γενετικώς μεταλλαγμένα ζώα που θα εμφανιστούν στα αμερικανικά βραδινά πιάτα, μετά τα δημητριακά και τις πατάτες.

Κάπου αλλού συνεχίζονται οι εργασίες επιπλέον γενετικώς μεταλλαγμένων ειδών, μεταξύ των οποίων βρίσκονται στρείδια που αντέχουν στους ιούς και χοίροι που τα κόπρανά τους είναι λιγότερο βλαβερά για το περιβάλλον, δεδομένου ότι διαθέτουν λιγότερο φώσφορο. Ο Έλιοτ Έντις, πρόεδρος της εταιρείας βιοτεχνολογίας Α/F Ρrotein Ιnc, η οποία και κατέχει τα ενυδρεία Αqua Βounty Farms, όπου μεγαλώνουν οι σύγχρονοι σολομοί, περιέγραψε το ταχύτατα αναπτυσσόμενο ψάρι ως μέρος μιας επανάστασης στις ιχθυοκαλλιέργειες που θα μπορούσε να συνεισφέρει με περισσότερο επαρκή τροφή για περισσότερους ανθρώπους...

... Αν και ζητήματα που άπτονται της ασφάλειας των τροφίμων θα πρέπει να τεθούν, κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η μεγαλύτερη ανησυχία είναι οι περιβαλλοντικές απειλές που τίθενται με την παραγωγή γενετικώς μεταλλαγμένων ζώων. Οι σολομοί αναπτύσσονται σε ειδικά διαμορφωμένους, περιφραγμένους θαλάσσιους χώρους, οι οποίοι όμως συχνά κυριεύονται από τα κύματα ή τα πεινασμένα άγρια ζώα της θάλασσας. Οι σολομοί δραπετεύουν καθημερινά, μερικές φορές κατά χιλιάδες. Μια απόδραση από γενετικώς μεταλλαγμένα ψάρια θα μπορούσε να καταστρέψει τα άγρια ζώα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο στο περιοδικό «Ρroceedings of the Νational Αcademy of Sciences» («Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών»), από τους ειδικούς επιστήμονες Γουίλιαμ Μουίρ και Ρίτσαρντ Χάουαρντ.

Οι δύο, μελέτησαν το ζευγάρωμα ενός είδος ψαριού και την εξέλιξή του στην κανονική του εκδοχή καθώς και στη γενετικώς μεταλλαγμένη. Διαμορφώθηκε ένα μοντέλο σε κομπιούτερ που εξομοίωνε την απόδραση ενός γενετικώς μεταλλαγμένου ψαριού από ειδικές συνθήκες στην άγρια φύση. Η έρευνα έδειξε ότι αν τα άγρια θηλυκά προτιμούσαν να ζευγαρώσουν με γενετικώς μεταλλαγμένα αρσενικά και αν αυτά τα ζευγαρώματα παρήγαγαν απογόνους, οι τελευταίοι δεν επιβίωναν και οι άγριοι πληθυσμοί θα μπορούσαν να εξαφανιστούν, αποτέλεσμα που οι ερευνητές ονόμασαν «γονιδιακή συνέπεια της Τροίας». Ωστόσο, καμία έρευνα δεν έχει αποδείξει αν ένα ψάρι μπορεί να δημιουργήσει αυτή την επίδραση στον φυσιολογικό κόσμο. Η δύναμη της γενετικής μηχανικής ενισχύει τους επιστήμονες με τη δυνατότητα να δημιουργούν πλάσματα που αναστατώνουν τη φαντασία. Τα πιο εντυπωσιακά από τα νέα πλάσματα παρασκευάζεται με την απόσπαση γονιδίου από έναν οργανισμό και την εισαγωγή του στο DΝΑ ενός άλλου, κατασκευάζοντας έτσι αυτό που ονομάζουν «ζώα καλλιέργειας».

Αυτά τα εξημερωμένα ζώα αγελάδες, χοίροι, κατσίκες, πρόβατα και κότες έχουν τη δυνατότητα να παράγουν φαρμακευτικά και άλλα αξιόλογα στοιχεία στο γάλα τους, στα αβγά τους ή στο σπέρμα τους (εικ. 1). Δύο εταιρείες, η Cenzyme στο Κέιμπριτζ, και η ΡΡL Τherapeutics στη Σκωτία, έχουν ήδη ελέγξει προϊόντα από ζώα καλλιέργειας σε κλινικές έρευνες υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων. Πολλά άλλα ζώα βρίσκονται στο στάδιο της εξέλιξης. Για παράδειγμα η Νexia Βiotechnologies στον Καναδά εργάζεται σε μια κατσίκα που φέρει ένα γονίδιο από αράχνες και το οποίο επιτρέπει στο ζώο να παράγει μετάξι στο γάλα του.